جراحی ارتوگناتیک فک
جراحی ارتوگناتیک فک (واژه یونانی ارتو به معنای مستقیم و گناتوس به مفهوم فک است) یک جراحی یک فکی یا دو فکی به منظور جابجایی موقعیت فکین می باشد. توسط جراحی ارتوگناتیک روابط صحیح دندانی فکی و هارمونی صورتی ایجاد می گردد. هنگامی که فکین به جلو یا عقب، بالا یا پایین حرکت داده شده و یا چرخانده می شوند بافت نرم صورتی چانه، گونه ها، لبها و نوک بینی نیز به تناسب جابجا می گردند. بنابراین چنانچه فکین به درستی جابجا گردند یک هارمونی بین اجزاء صورت ایجاد شده و به نیمرخی زیبا می انجامد.
در گذشته تمامی مال اکلوژن های دندانی اسکلتی بدون در نظر گرفتن موقعیت فکین تنها با هدف کسب بهترین روابط دندانی ممکن، فقط باارتودنسی درمان می شدند. این متد، ارتودنسی کاموفلاژ (ارتودنسی جبرانی) نامیده می شود. امروزه ترکیبی از درمان ارتودنسی و جراحی فک با عنوان روشی جایگزین و ایده آل برای بیمارانی که از مال اکلوژن های اسکلتی رنج می برند در دسترس می باشد.
جراحی ارتوگناتیک به چه روش هایی انجام میشود؟
جراحی ارتوگناتیک (جراحی اصلاح روابط فکی وصورتی) ممکن است بسته به میزان مشکلات فکی ونوع عمل ازدوساعت تاچند ساعت طول بکشد. برای جراحی فک تحتانی میتوان بسته به نوع عمل ونیاز بیمار فک رابه جلویاعقب جابجاکرد.
در جراحی فک فوقانی، میتوان فک را به جلو یا عقب برگرداند یا حتی بالا و پایین آورد. در بعضی از مواقع ممکن است که نیاز به جدا شدن فک ها به چندین قسمت تشخیص داده شود در این حالت استخوان اضافه خارج میشود تا به تراز و ثبات نسبی برسد. سایر استخوان‌های صورت هم که به تعادل کمک می‌کنند ممکن است نیاز به تغییر اندازه داشته باشند، یا تقویت شده و یا اندازه آنها کاهش می‌یابند. در بیشتر جراحی‌ها برش‌هایی در داخل دهان ایجاد شده و جای زخم قابل رؤیت نیست. اگر در جراحی نیاز به برش بیرونی باشد، پزشک جراح با مهارت و دقت لازم سعی در پنهان کردن خط برش در چین های طبیعی پوست صورت می‌نماید.
ممکن است بعد از عمل ظاهر شما ورم و تغییراتی کرده باشد که باید برای تعجب دیگران از جمله خانواده و دوستان خود آماده باشید. ولی نگران نباشید که آنها بزودی به چهره ی جدید شما عادت می‌کنند. مراقبت و بازدید های بعد از جراحی که توسط پزشک و متخصص فک و صورت برایتان مشخص میشود را باید به دقت انجام دهید. در طول درمان که منتظر بهبودی کامل هستید باید به بهترین شکل ممکن بهداشت دهان و دندان را رعایت نمایید.
چه ناهنجاری هایی با جراحی فک برطرف می شود؟
- اپن بایت شدید (فاصله بین دندانهای بالا و پایین هنگامی که دهان بسته است)
- ضربه به صورت یا نقایص جنینی
- چانه کوچک
- جلو بودن فک
- ناتوانی در رساندن لب ها به یکدیگر بدون چروک شدن
- تنگی شدید فک بالا
- مشاهده لثه بیش از حد هنگام لبخند زدن
جراحی ارتوگناتیک بر کیفیت زندگی بیماران چه تأثیری دارد؟
- وقتی که یک نفر جراحی ارتوگناتیک انجام میدهد بااصلاح روابط فکها روابط اسکلتال تصحیح میشود
- این عمل به جلوگیری از ساییدگی بیش از حد دندان ها کمک میکند.
- ناراحتی فک و سردردهای مربوط به TMJ را کاهش میدهد.
- بهبود جویدن ، بلع و انسداد گفتار را برطرف میکند.
- مشکلات تنفسی مانند آپنه خواب (خروپف) را بهبود می‌‌بخشد.
- اصلاح مشکلات ناشی از آسیب دیدگی صورت با ایجاد یک نمای مناسب و هماهنگ که در ساختار صورت ایجاد میشود.
انواع جراحی فک بالا و پایین یا جراحی های ارتوگانتیک
واژه ارتوگناتیک به معنی “صاف کردن فک” است. امروزه در اصطلاح پزشکی از این واژه به طور اختصاصی برای اشاره به عمل جراحی که با هدف صاف کردن یا ردیف‌سازی فکها انجام می‌گیرد، استفاده میشود. جراحی ارتوگناتیک یا اصلاح فک با هدف اصلاح طیف وسیعی از ناهنجاری‌های دندانی از جمله عدم انطباق فکها و دندانهای بالا و پایین بر روی هم انجام میشود.
این عمل جراحی می‌تواند باعث بهبود توانایی جویدن غذا، تکلم و تنفس در بیمار شود. با وجود آنکه جراحی ارتوگناتیک می‌تواند در بهبود زیبایی و وضعیت ظاهری بیمار هم تأثير زيادي داشته باشد، اما اصولاً این عمل جراحی با هدف اصلاح مشکلات ساختاری و عملکردی فکها انجام میشود. دوری از عوارض مکیدن انگشت شست توسط کودک یکی از نگرانی‌های عمده‌ی والدین می‌باشد. بعد از امتحان کردن هر روشی در خانه از جمله استفاده از مواد بدمزه روی انگشت و روش تشویقی و سیستم پاداش، اغلب به والدین توصیه میشود که از پلاک‌های عادت‌شکن در دهان کودک خود استفاده کنند.
عوارض جراحی ارتوگناتیک فک
جراح فک وصورت برای به حداقل رساندن عوارض جراحی باید به جزئیات بسیاری توجه نماید که نیاز به دانش عالی در خصوص آناتومی صورت دارد و اگر شناخت کافی از آناتومی صورت بیمار نداشته باشد و جراحی ضعیفی را انجام دهد منجر به عوارض پیش بینی نشده ای میشود که ممکن است در هر جراحی ارتوگناتیکی رخ دهد.از جمله این آسیب ها میتوان آسیب عصبی، شکستگیهای نابجا ، خونریزی، مشکلات تشخیص اشتباه در موقعیت یابی استخوان معیوب را نام برد. جراح ارتوگناتیک خبره و حاذق با برنامه ریزی صحیح قبل از عمل و درک بالا نسبت به آناتومی خاص ناحیه صورت بیمار،خطر بروز این گونه عوارض را به حداقل می رساند.
در حال حاضر استفاده از نرم افزارهای برنامه‌‌ریزی جراحی مجازی ابزارهای اضافی را برای درک بهتر جراح از جزئیات مهم جراحی فراهم میکند. درک این نکته مهم است که این جراحی نیاز به صبر بالا دارد و بیمار باید اطلاع داشته باشد که قبل و بعد از جراحی «ارتودنسی» نیاز است و جهت بهبودی کامل ممکن است به بیش از یک عمل نیاز باشد
مقالات خواندنی دکتر بهنام خرمی جراح بینی اصفهان :