جراحی فک چیست؟
کسانی که عمل جراحی فک و صورت برای آن ها سودمند است افرادی هستند که وضعیت گاز گرفتن آنها به خاطر قرارگیری نادرست دندان ها و یا فک ها بر روی یکدیگر دچار مشکل است. توسعه ساختار فک و صورت در انسان یک فرآیند آهسته و تدریجی است. در طول این فرآیند طولانی، ممکن است میزان رشد فک بالا و پایین با یکدیگر متفاوت باشد و به این ترتیب باعث ایجاد مشکلات فراوان برای فرد و نیاز به جراحی فک و صورت باشد . عدم قرارگیری مناسب فک ها می تواند بیمار را از جویدن صحیح غذا، صحبت کردن صحیح و تنفس مناسب محروم نماید. تقارن در فک ها از اهمیت فراوانی برخوردار است و عدم تقارن فک می تواند مشکلات روانی و احساسی نیز در فرد بیمار به همراه داشته باشد. مشکلات موجود در حوزه های زیر می تواند نشان دهنده وجود نیاز به انجام عمل جراحی فک پایین و یا بالا باشد:
- مشکلات مربوط به جویدن، گاز گرفتن، یا بلعیدن غذاها
- ظاهر نامتقارن صورت
- عقب رفتگی چانه که نیاز به جرتحی فک و چانه دارد
- جلو بودن فک
- نمایش بخش زیادی از لثه ها در زمان لبخند زدن (لبخند لثه ای)
- عدم توانایی قرارگیری لب ها بر روی یکدیگر بدون وارد کردن فشار
- عدم تماس دندان های جلوی بالا و پایین فک در حالت عادی
- قطع تنفس در خواب یا وجود سایر مشکلات تنفسی در زمان خواب
علت
از مهمترین علت جراحی فک و دهان قرارگیری نا مناسب دندان ها در کنار یکدیگر می تواند نیروی زیاد و مخربی را در بین پنج عضله قوی کنترل کننده باز و بسته کردن فک ایجاد کند. این عضلات می توانند نیروی زیادی را در زمان دندان قروچه، ساییدن دندان ها به هم یا جویدن غذا در دهان ایجاد نمایند. عدم قرارگیری مناسب دندان ها در کنار یکدیگر در صورت درمان نشدن می تواند بطور جدی به عملکرد و زیبایی ظاهری دندان ها به روش های مختلف آسیب وارد کند و برای مثال می توان موارد زیر را نام برد:
- فرسایش دندان: در صورتی که دندان ها دچار مشکل پیش دندانی باشند، فشار و فرسایش در بین دندان ها به نحو مناسب پخش نمی شود. این موضوع می تواند باعث ایجاد مشکل برای مفصل فک پایین، ابتلا به سر درد های میگرنی، و در نهایت از بین رفتن دندان شود.
- درد مزمن فک، عضلات و سر درد: عدم قرارگیری مناسب دندان ها در دهان می تواند عملکرد عضلات صورت را تحت تاثیر قرار دهد. در برخی موارد، غضروف هلالی که به عنوان یک میانجی بین استخوان های فک عمل می کند، می تواند باعث ایجاد درد هنگام حرکت این استخوان ها شود.
- لق شدن دندان: هنگامی که فشار غیر متوازن بطور مداوم به خاطر وجود پیش دندانی به دندان ها یا بافت نرم اطراف آنها وارد شود، ممکن است دندان های مجاور لق شده و از حفره خود خارج شوند. این مشکل می تواند باعث ایجاد درد و کاهش سطح عملکرد مناسب دندان ها در دهان شود، البته این مشکل با اقدامات دندانپزشکی و جراحی فک و صورت قابل ترمیم می باشد.
- حساسیت دندان: با آسیب دیدن دندان ها با گذشت زمان، مینای دندان نازک تر می شود و به این ترتیب اعصاب دندان سطح حفاظت کمتری خواهند داشت. این فقدان حفاظت می تواند باعث ایجاد درد شدید در زمان خوردن غذاهای گرم یا سرد شود.
- مشکل در بلع، جویدن یا گاز گرفتن غذا: هر کدام از این مشکلات می تواند با درد در عضلات و یا عدم قرار گیری مناسب استخوان فک بالا و پایین همراه باشد.
نحوه انجام
آماده سازی فرد بری عمل جراحی فک تقریباً همواره شامل یک دوره مقدماتی بین نه تا چهارده ماه برای انجام درمان های ارتودنسی و استفاده از براکت ها است و لازم است تاکید شود که این درمان های ارتودنسی یک جزء اصلی در موفقیت روش درمان جراحی فک و صورت می باشد. ابزارهای ارتودنسی قبل از عمل جراحی از دهان خارج نمی شوند و در حقیقت می توانند به عنوان ابزارهای جانبی به جراح دندانپزشک در زمان عمل جراحی کمک نمایند. علاوه بر این، در این رابطه معمولاً یک دوره ارتودنسی پس از عمل جراحی وجود دارد که این دوره با توجه به شرایط خاص هر بیمار متفاوت است. امروزه، عمل جراحی فک یک روش جراحی رایج است که بر روی افراد مختلف انجام می شود. برای انجام این عمل جراحی بیمار اغلب در روز عمل توسط دکتر خود پذیرش می شود و نتایج حاصل از آن در اکثر موارد موفقیت آمیز می باشد. با استفاده از معجزه ارائه شده به واسطه تکنولوژی مدرن، این روش جراحی فک امروزه بیشتر از هر زمان دیگر انجام شده و در طول یک ماه کامل می شود. قبلاً رایج بود که پس از این عمل جراحی دندان ها برای مدت نزدیک به هفت هفته با سیم بسته شوند. اگر شما با بیمارانی که تجربه استفاده از سیم کشی دندان را پس از این عمل داشته اند صحبت کنید متوجه می شوید که این موضوع بزرگترین ناراحتی و مشکل آنها پس از انجام عمل جراحی بوده است. امروزه، سیم کشی دندان ها به ندرت برای بیماران انجام می شود و بیمار اغلب می تواند پس از عمل جراحی فک و دهان تقریباً بلافاصله حرکت های عادی فک همچون صحبت کردن، خمیازه کشیدن، و سرفه کردن را داشته باشد. تنها محدودیت های مربوط به عملکرد فک که هنوز نگرانی اکثر بیماران است مربوط به لزوم استفاده از رژیم غذایی نرم برای یک دوره طولانی پس از عمل جراحی است. دلیل استفاده از این نوع غذا وارد نشدن فشار به فک در طول این دوره برای بهبود و ترمیم استخوان است (در این حالت معمولاً برای چهار تا شش هفته از پوره سیب زمینی یا املت تخم مرغ باید بطور دائم در رژیم غذایی استفاده شود).
در مورد اینکه جراحی فک چگونه انجام می شود، اغلب بیماران بیان می کنند که قرار است «استخوان فک آنها شکسته شود». دکترها اغلب دوست ندارند از واژه «شکستگی فک» برای این عمل جراحی استفاده شود، زیرا می تواند یک ایده نادرست را در ذهن بیمار درباره سخت بودن و شدید بودن این عمل جراحی ایجاد کند. در این حالت امکان ایجاد درک مناسب نسبت به این عمل جراحی فک برای بیماران دشوار است. به همین خاطر بهتر است برای تشریح این عمل جراحی از عبارت «تنظیم مجدد فک بیمار» استفاده شود. با توجه به این عبارت بهتر می توان ماهیت روش درمانی مورد استفاده در این عمل جراحی فک را توضیح داد. برای انجام این عمل جراحی همه جراحان بطور دقیق از تحلیل های اسکلت بدن، رسم نقشه آن، جراحی های ساختگی روی مدل های پلاستیکی و حتی نرم افزارهای شبیه سازی کامپیوتری استفاده می کنند. با انجام این فعالیت ها قبل از عمل جراحی فک، دکتر جراح می تواند الگوی دقیق از آنچه در طول عمل جراحی روی وضعیت فک ها انجام می شود را در اختیار داشته باشد. به این ترتیب هنگامی که شما به اطاق عمل منتقل می شوید، عمل جراحی زیبایی فک مورد نیاز برای شما بطور دقیق مشخص و از قبل برنامه ریزی شده است و برای انجام آن فقط نیاز به وجود تجربه معمول در ارتباط با عمل جراحی می باشد.
با استفاده از ابزارهای دارای تکنولوژی بالا به همراه تکنیک های جراحی فک مناسب محل قرارگیری استخوان فک بطور دقیق تنظیم شده و با استفاده از پیچ های بسیار ریز، سینی ها و یا سیم ها در محل محکم می شود. این پیچ ها و سینی های مخصوص فقط بطور موقت برای قرارگیری و تثبیت موقعیت استخوان های فک در محل جدید مورد استفاده قرار می گیرد. به خاطر سابقه طولانی این عمل و انطباق پذیری آن با بافت بدن، به ندرت نیاز به برداشتن ابزارهای استفاده شده در این عمل جراحی فک و صورت در آینده وجود خواهد داشت.