اپولیس فیشوراتوم – ضايعات واكنشي
اپولیس فیشوراتوم | حفره دهاني به خاطر موقعيت آناتوميك خاص و اعمال مختلف خود، مانند جويدن، به طور مداوم در معرض تحريكات مزمن و مستمر گوناگون است؛ به همين دليل ضايعات بسياري در دهان به نام ضايعات واكنشي يا تحريكي (Reactive) يا شبه تومورال در واكنش به اين تحريكات مزمن و مستمر ايجاد مي شوند كه در نواحي مختلف دهان مانند لثه، زبان، گونه، كام، مخاط آلوئول،كف دهان و استخوان آلوئول فكين ظاهر مي‌گردند.
آشنایی با سایر مطالب مفید و خواندنی دکتر بهنام خرمی جراح بینی اصفهان :
- مراقبت‌های لازم پس از عمل پیوند استخوان
- در چه صورتی نیاز به جراحی فک داریم؟
- درمان های پیوند استخوان
- جراح فک اصفهان
- انواع پیوند استخوان فک
- چه کسانی نیاز به جراحی فک دارند؟
- عوارض جراحی فک چیست؟
- جراح بینی اصفهان
- مراحل درمانی جراحی فک صورت
- پیشگیری از ورم بینی استخوانی بعد از رینوپلاستی
اپولیس و ضایعات بافت نرم
یک هایپرپلازی (افزایش حجم) خوش خیم در بافت همبند لثه است که اغلب یک ضایعه واکنشی است و در پاسخ به تحریک دایمی رخ می دهد. اسامی دیگر آن گرانولوما فیشوراتوم، هایپرپلازی فیبروز التهابی، اپولیس فیشوراتوم می باشد. این حالت می تواند در افراد بی دندان که از دست دندان مصنوعی (دنچر کامل) استفاده می کنند در محل لبه های دنچر ایجاد شود.
گاهی اوقات این ضایعات در بارداری هم رخ می دهد که اغلب بعد از زایمان برطرف می شود. ولی در صورتیکه اندازه آن بزرگ باشد یا با جویدن تداخل داشته باشد باید در حین بارداری برداشته شود. این ضایعات به صورت تورم صاف و محکم است که اندازه های متفاوتی داشته و سطح آن همکف است قرمز و زخمی می شود. این ضایعات بیشتر در ناحیه قدام فکین دیده می شود.
تشخیص این ضایعات با معاینه کلینیکی توسط دندانپزشک و جراح فک اصفهان به راحتی قابل انجام است و درمان شامل برداشت ضایعه است که با جراحی یا توسط لیزر صورت می گیرد. لیزرتراپی دوره بهبودی و نقاهت را بسیار کوتاه و آسان می کند.
نکته حائز اهمیت در درمان این است که عامل تحریک کننده باید حتما حذف شود تا باعث عود ضایعه نشود. به همین دلیل با بروز مشکل در دست دندان مصنوعی یا مشاهده هرگونه تورم در محیط دهان مراجعه به دندانپزشک ضروری است.
ضايعات واكنشي حفره دهان شامل ضايعات زير مي‌باشند:
- فیبروز تحریکی
- میکزوم محيطي
- فيیبروم سمنتواوس محيطي
- هیپر پرپلازيهاي واكنشي در مقابل داروها؛
- اپوليس فیشورآتروم
- پالاتال پاپيلوماتوزیس وهیپرپلازی پاپیلاری التهابی
- پیوژنیک گرانولوما یا تومور حاملگی
- اپولیس گرانولوماتوزوم
- التيام فیبروزه جراحت ناشي از كشيده شدن دندان
- ژانت سل گرانولوماي محيطي
- ژانت سل گرانولوماي مركزی
- کیست انوريسمال استخوان
- کیست تروماتیک استخوان
- تروماتیک نوروما
- موكوسل
- رانولا
اپولیس فیشوراتوم (Epulis fissuratum)
ضايعه اپولیس فیشوراتوم يك هيپرپلازي شبه تومورال بافت همبند فيبروزه درارتباط با دنچرهاي متحرك كم تطابق ميباشد. به علت عدم ثبات پروتزهاي فك پايين اپولیس فیشوراتوم در فك پايين شايعتر است و بيشتر در نواحي قدامي و در سمت باكال ريج آلوئولار بروز مينمايد.
اين ضايعه بيشتر در افراد ميانسال و مسن، كه از دنچر استفاده مي‌كنند، روي ميدهد و اپولیس فیشوراتوم در زنان فراوان تر گزارش شده است تحليل استخوان آلوئول پس از كشيدن دندان ها در طي چندين سال سبب بلندي نسبي لبه هاي پروتز و ايجاد تروماي خفيف و مداوم ميشود.
ضايعات واكنشي حفره دهان
بهتر است پروتزهاي متحرك پس از5-10 سال تعويض يا ريلاين شوند تا از ايجاد اپوليس فيشوراتوم جلوگيري شود از لحاظ باليني ضايعه به صورت نوارهاي طويل بافتي باقاعده پهن در مجاورت لبه هاي پروتز ميباشد اغلب دوچين بافتي وجود دارد كه لبه (Flange) پروتز در شيار بين آنهاقرار ميگيرد.
فراواني اپوليس فيشوراتوم در مجاورت لبه هاي پروتزهاي متحرك به حدي است كه اغلب تشخيص آن به راحتي صورت ميگيرد اما در هر حال، بايد وجود بدخيمي (مثل SCC) راهمواره مد نظر قرار داد؛ به همين دليل، انجام بررسي ميكروسكوپي ضروري است.در موارد نادر، SCC، وروكو كارسينوما و تومورهاي بدخيم بزاقي ممكن است در مجاورت لبه هاي پروتز ايجاد گردد و نمايي مشابه اپوليس فيشوراتوم ايجاد نمايد در نتیجه برداشتن کامل انها با جراحی و بررسی پاتولوژی الزامی است.