آندربایت چیست ؟
آندربایت (Underbite) یکی از انواع ناهنجاری‌های دهان و دندان می‌باشد که سبب به وجود آمدن پوسیدگی دندان، عفونت لثه، شکستگی دندان‌ها، سختی در صحبت کردن و غذا خوردن و همچنین به وجود آمدن درد در صورت و سر می‌شود.
در صورت عدم درمان این نوع ناهنجاری آسیب‌های بیشتر و جدی‌تری به دندان و فک و همچنین خود فرد وارد می‌شود. برای درمان جلو آمدگی فک پایین روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد. ارتودنسی دندان و جراحی فک دو روش اصلی هستند که در ادامه مفصل توضیح می‌دهیم. علاوه بر این دو روش ذکر شده در برخی مواقع از کامپوزیت، لمینت، بریس‌های مخصوص و یا کشیدن دندان نیز استفاده می‌شود.
در این مقاله قصد داریم که شما را با آندربایت یا پروگناتیسم مندیبل آشنا کنیم و روش‌های درمان این عارضه را برای شما شرح دهیم.
با مطالب خواندنی دکتر بهنام خرمی جراح فک اصفهان همراه باشید :
- استرس قبل از عمل جراحی بینی
- تفاوت جراحی بینی باز و جراحی بینی بسته
- جراح بینی اصفهان
- کبودی چشم بعد از جراحی بینی
- بهترین جراح بینی اصفهان
- جراحی بینی در دوران شیردهی
- جراحی نوک بینی
- سلامت پوست بینی پس از عمل بینی
عارضه آندربایت
همانطور که گفتیم آندربایت یا همان مال اکلوژن کلاس ۳ نوعی اختلال یا ناهنجاری فک و دندان محسوب می‌شود. فک پایین در این نوع اختلال از حالت نرمال خارج می‌شود و به سمت جلو می‌رود. به صورت کلی این ناهنجاری سبب می‌شود که فک پایین بر روی فک بالا قرار گیرد، به عبارتی دندان‌های فک پایین، دندان‌ها فک بالا را می‌پوشانند. موارد خفیف این ناهنجاری ممکن است مشکلی را به وجود نیاورد اما موارد شدید آن باعث بروز مشکلات بسیاری از جمله جویدن غذا، صحبت کردن، داشتن درد در قسمت فک و … می‌شود.
علل بروز آندربایت کدامند؟
آندربایت یا همان جلو آمدگی فک پایین و دندان‌ها به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود و در نتیجه مشکلات گوناگونی در فک و دندان‌ها به وجود می‌آید. البته لازم به ذکر است که علل بروز این عارضه هنوز به طور حتمی مشخص نیست. اما برخی عوامل روی بروز و میزان این عارضه تاثیر دارند که عبارتند از:
۱. وراثت یا ژنتیک
همانطور که می‌دانید بسیاری از بیماری‌ها از جمله شکاف لب یا لب شکری ژنتیکی می‌باشند. درباره ایجاد آندربایت نیز این چنین است. در واقع یکی از مهم‌ترین دلایل موثر در نحوه شکل گیری و فرم استخوان‌های فک و حالت قرار گرفتن دندان‌ها روی هم (آندربایت یا همان مال اکلوژن کلاس ۳) ژنتیک شخص می‌باشد. به این معنا که یکی از افراد خانواده شخص بیمار به این ناهنجاری مبتلا باشد، احتمال مبتلا شدن به آندربایت نیز افزایش خواهد یافت.
۲. نبود تناسب و نظم بین فک و دندان‌ها
منظورمان از نبود تناسب و نظم بین فک و دندان‌ها؛ کوچک‌تر بودن، کوتاهی یا بلندی و وجود انحراف استخوانی در فک پایین با دندان‌ها است. موارد ذکر شده می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله ضربه و تروما در تصادفات، سقوط از ارتفاعات بلند و سایر سوانح این چنینی رخ دهد. همانطور که گفتیم این موارد سبب بیرون زدگی دندان‌های فک پایین می‌شود.
۳. مشکلات مربوط به استخوان فک
مشکلات مربوط به استخوان فک یکی دیگر از عوامل موثر در ایجاد آندربایت است. این مشکلات شامل رشد تومور در فک پایین، رشد غیر طبیعی استخوان‌ها در ناحیه فک، بیرون آمدگی در فک پایین و همچنین عقب رفتگی در قسمت فک بالا، شکستگی و ایجاد انحراف استخوانی می‌شوند.
۴. عادت‌های اشتباه کودکی و بزرگسالی
یکی از دلایل موثر در بروز مال اکلوژن مربوط به عادات اشتباه و نادرست در کودکی و حتی بزرگسالی است. این عادت‌های اشتباه عبارتند از:
- مکیدن انگشت شست و سایر انگشتان به طور بیش از حد
- مکیدن زیاد پستانک
- وارد کردن فشار توسط زبان به دندان‌های فک پایین
- غذا خوردن نادرست و در نتیجه رفلاکس معده
هزینه درمان آندربایت
هزینه درمان پروگناتیسم مندیبل یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های افراد مبتلا به این ناهنجاری است. بسیاری از افراد به دلیل هزینه تقریبا زیاد درمان، آن را جدی نمی‌گیرند که همین امر سبب بروز مشکلات جدی‌تر و حادتر می‌شود. در نهایت پیگیری نکردن درمان این عارضه سبب پرداخت هزینه بیشتر در گذشت زمان است زیرا رفته رفته این آسیب جدی‌تر خواهد شد و دیگر اندام‌های بدن را نیز درگیر می‌کند. هزینه درمان آندربایت به مواردی که در ادامه ذکر کرده‌ایم بستگی دارد:
- هزینه ابزارآلات و تجهیزات مورد نیاز برای ارتودنسی مانند هدگیر، بریس، گگ دهانی، جنس سیم و …
- هزینه بررسی وضعیت دهان و فک، جلسات ارتودنسی، دستمزد ارتودنتیست
- هزینه ابزار‌های مورد نیاز، اتاق عمل، بستری شدن، داروها و … برای انجام جراحی فک
این نوع از ناهنجاری‌ها تحت پوشش بیمه نیز قرار می‌گیرند اما هزینه طبق تعرفه شرکت بیمه با مرکز درمانی حساب می‌شود
سوالات متداول
۱. تفاوت آندربایت با اوربایت در چیست؟
اگرچه آندربایت و اوربایت هر دو نوعی ناهنجاری و اختلالات مربوط به فک هستند که سلامت فک را به خطر می‌اندازد و باعث به وجود آمدن مشکلات ظاهری، کلامی، بلعیدن و … می‌شوند. با وجود این ناهنجاری اوربایت و آندربایت کاملا برعکس یکدیگر هستند. به این معنا که در آندربایت فک پایین و دندان‌های آن بیش از حد دچار بیرون زدگی می‌شوند. در حالی که در اوربایت این اختلالات در فک پایین و دندان‌های آن رخ می‌دهد.
۲. دوران نقاهت جراحی فک چه مدت زمان می‌برد؟
مدت زمان لازم برای بهبودی و دوران نقاهت جراحی فک تقریبا ۱ تا ۳ هفته است. اگرچه پس از این مدت بهبودی حاصل می‌شود اما ممکن است فرد بیمار به ارتودنسی نیز نیاز داشته باشد. بنابراین متخصص ارتودنسی ملزم به استفاده از تجهیزات و ابزاری مانند نگهدارنده ارتودنسی و بریس دندانی می‌شود.
۳. آیا امکان جلوگیری از ایجاد آندربایت وجود دارد؟
همانطور که گفتیم دلایل بروز مال اکلوژن کلاس ۳ مواردی مانند عوامل وراثتی یا ژنتیکی، ضربه، تروما، مشکلات مربوط به فک و استخوان‌های آن و عادات نادرست دوران کودکی و بزرگسالی می‌باشد. در صورتی که جلو آمدگی فک پایین به علت مسائل ژنتیکی یا وراثتی باشد تنها با تشخیص صحیح و به موقع قابل کنترل و درمان است. اما اگر آندربایت به دلایل دیگری ایجاد شده باشد برای جلوگیری از آن لازم است نکات زیر در نظر گرفته شوند. این نکات عبارتند از:
انجام ندادن عادات اشتباه در دوران کودکی و بزرگسالی. عاداتی مانند مکیدن انگشت شست، پستانک، وارد نمودن فشار به وسیله زبان به فک پایین و…) قرار دادن محافظ فک و دندان هنگام شرکت در ورزش‌های خطرناک و مسابقاتی نظیر بوکس، جودو، کاراته و… .