تکنیک‌ها، منابع پیوند و چالش‌ها
مقدمه
بازسازی بینی یکی از پیچیده‌ترین و ظریف‌ترین عمل‌های جراحی پلاستیک است که هدف آن بهبود عملکرد تنفسی و زیبایی ظاهری بینی است. این عمل معمولاً در موارد نقص مادرزادی، ضربه، عوارض جراحی‌های قبلی (مانند رینوپلاستی ناموفق) یا بیماری‌های تخریبی (مانند گرانولوماتوز وگنر) انجام می‌شود. از آنجایی که بینی ساختاری سه‌بعدی و پیچیده دارد، بازسازی آن مستلزم استفاده از مواد پیوندی مناسب برای بازسازی چارچوب اسکلتی است. در این مقاله از سایت دکتر بهنام خرمی (جراح بینی اصفهان _ جراح فک اصفهان)، به بررسی استفاده از غضروف (از تیغه بینی، گوش یا دنده) و استخوان (از جمجمه یا لگن) در بازسازی ساختار بینی می‌پردازیم.
آناتومی ساختار بینی
بینی از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- بخش استخوانی: شامل استخوان‌های بینی و زائده‌های پیشانی از استخوان فک بالا.
- بخش غضروفی: شامل غضروف‌های جانبی، سپتوم (تیغه بینی) و غضروف‌های آلار (بال بینی).
- بخش بافت نرم و پوست: شامل پوست و بافت‌های زیرجلدی که کل ساختار بینی را پوشش می‌دهند.
بازسازی بینی معمولاً بر روی چارچوب اسکلتی (غضروفی و استخوانی) تمرکز دارد، زیرا این بخش‌ها وظیفه حمایت از شکل و عملکرد بینی را بر عهده دارند.
دلایل نیاز به بازسازی بینی
1. نقص مادرزادی
آترزی کوآنال
شکاف لب و کام (لب شکری)
آنومالی‌های غضروفی
2. تروما و آسیب
شکستگی استخوان بینی
آسیب به تیغه بینی و غضروف‌های جانبی
3. عوارض جراحی قبلی
بدشکلی بینی پس از رینوپلاستی
رینوپلاستی بیش از حد (Over-Resection)
4. عفونت و بیماری‌های خودایمنی
گرانولوماتوز وگنر
سیفلیس
جذام
5. بدخیمی و برداشت تومور
کارسینوم سلول سنگفرشی
ملانوم
منابع غضروف و استخوان برای بازسازی بینی
1. پیوند غضروف
غضروف به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و مقاومت در برابر جذب مجدد (Resorption) به عنوان ماده اصلی در بازسازی بینی به کار می‌رود. منابع اصلی پیوند غضروف عبارت‌اند از:
الف) غضروف تیغه بینی (سپتوم)
بهترین گزینه برای بازسازی، به دلیل استحکام و شکل مناسب
قابلیت قالب‌گیری خوب
خطر محدود برای جذب مجدد
محدودیت: در صورت جراحی‌های قبلی، ممکن است بافت کافی وجود نداشته باشد
ب) غضروف گوش (کونکای گوش)
به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و دسترسی آسان
مناسب برای بازسازی نوک بینی و ساختارهای ظریف
محدودیت: استحکام کمتری نسبت به غضروف سپتوم دارد
ج) غضروف دنده
قوی‌ترین و مستحکم‌ترین گزینه
مناسب برای بازسازی چارچوب بزرگ یا در صورت تخریب شدید
محدودیت‌ها:
احتمال پیچ‌خوردگی (Warpage)
برش جراحی در ناحیه دنده ممکن است باعث درد و ناراحتی شود
2. پیوند استخوان
استخوان در مواردی که نیاز به بازسازی ساختار سخت (مانند ناحیه بینی استخوانی) وجود دارد، به کار می‌رود. منابع اصلی پیوند استخوان عبارت‌اند از:
الف) استخوان جمجمه (کالواریا)
ساختار مسطح و قوی
مقاومت بالا در برابر جذب
محدودیت: نیاز به تکنیک جراحی پیچیده برای برداشت
ب) استخوان لگن (ایلیوم)
حاوی مغز استخوان با قابلیت ترمیم بالا
استحکام زیاد و سازگاری با ساختار بینی
محدودیت: احتمال درد و ناراحتی پس از برداشت
تکنیک‌های جراحی بازسازی
1. بازسازی سپتوم بینی
استفاده از غضروف سپتوم برای ترمیم انحراف یا نقص
اگر غضروف سپتوم در دسترس نباشد، از غضروف گوش یا دنده استفاده می‌شود
2. بازسازی ساختار آلار (بال بینی)
معمولاً از غضروف گوش یا دنده برای بازسازی آلارها استفاده می‌شود
در صورت نیاز به استحکام بیشتر، غضروف دنده به صورت تقویت‌کننده به کار می‌رود
3. بازسازی بخش استخوانی بینی
در شکستگی‌های شدید، از استخوان جمجمه یا لگن استفاده می‌شود
برای بهبود شکل و ارتفاع پل بینی، ترکیبی از غضروف و استخوان به کار می‌رود
4. بازسازی نوک بینی
غضروف گوش به دلیل انعطاف بالا، معمولاً برای بازسازی نوک بینی استفاده می‌شود
در موارد نیاز به استحکام بیشتر، غضروف دنده انتخاب می‌شود
چالش‌ها و مشکلات بازسازی بینی
✅ پیچ‌خوردگی غضروف دنده
غضروف دنده مستعد پیچ‌خوردگی پس از پیوند است
استفاده از تکنیک‌های تثبیت با بخیه یا صفحات کوچک کمک‌کننده است
✅ جذب (Resorption) غضروف یا استخوان
غضروف تیغه بینی و استخوان جمجمه کمترین احتمال جذب را دارند
غضروف گوش و دنده بیشتر مستعد جذب هستند
✅ عدم تقارن
نیاز به قالب‌گیری دقیق پیوندها
تکنیک‌های تثبیت و تقارن‌سازی دقیق
نتیجه‌گیری
بازسازی بینی با استفاده از پیوند غضروف و استخوان، روشی مؤثر و پیشرفته برای اصلاح نقص‌های ساختاری بینی است. انتخاب منبع پیوند به عوامل متعددی از جمله میزان نقص، سابقه جراحی، و نیاز به استحکام یا انعطاف بستگی دارد. غضروف سپتوم به دلیل استحکام و سازگاری بالا، انتخاب اول محسوب می‌شود. در صورت نبود غضروف سپتوم، غضروف گوش یا دنده و در موارد نقص‌های بزرگ‌تر، پیوند استخوان از جمجمه یا لگن گزینه‌های مناسبی هستند.
لینک های کاربردی:
جراح بینی اصفهان _ جراح فک اصفهان
صفحه ی دکتر بهنام خرمی در کلینیک 24 | جراح فک اصفهان در کلینیک 24 | جراح بینی اصفهان در کلینیک 24
دکتر بهنام خرمی جراح بینی اصفهان در دکتر آف | جراح فک اصفهان در دکتر آف | جراح بینی اصفهان در دکتر آف