به طور معمول در یک صورت زیبا و جذاب ، روابط و نسبت های خاصی حکمفرماست . البته نیاز به وجود این روابط ، به صورت مطلق نمی باشد و در یک فرد ممکن است چهره جذابی باشد ولی نسبت های علمی به طور دقیق مشاهده نشوند . در این قسمت به تعدادی از این روابط و نسبت ها اشاره می شود . نمای صورت را از روبرو توسط چهار خط عمودی به پنج ناحیه تقسیم میکنیم . این خطوط از گوشه داخلی چشم ها به صورت دو خط عمودی و از گوشه خارجی چشم ها به صورت دو خط عمودی دیگر رسم می شوند .

در حالت ایده آل خطوطی که از گوشه داخلی چشم ها رد می شوند ، از کناره پره های بینی رد میشوند و همچنین در حالت ایده آل ، عرض این پنج ناحیه با هم برابر است .
در عین حال نمای صورت از روبرو توسط دو خط افقی به سه ناحیه تقسیم می شود . یکی از این خطوط از قسمت بالای بینی در ناحیه بین ابروها ( nasion ) و خط دیگر از محل اتصال بینی و لب بالا ( sub nasal ) رد میشود . این سه ناحیه شامل 3/1 فوقانی ، 3/1 تحتانی و میانی تقریبا با هم برابرند  تحتانی صورت را توسط یک خط که از محل اتصال لب ها به صورت افقی رد می شود ، به دو ناحیه فوقانی و تحتانی تقسیم می کنیم . ارتفاع ناحیه تحتانی (شامل لب پایین و چانه ) دو برابر ناحیه فوقانی (شامل لب بالا) می باشد طول لب بالا در خانم ها 20 میلی متر و در آقایان 22 میلی متر است . فاصله بین ابرو تا چانه از نظر ارتفاع با فاصله عرض صورت در ناحیه گونه ها برابر است . عرض بینی در ناحیه پره ها ، برابر نصف 3/1 میانی صورت و در عین حال برابر فاصله ارتفاع بین لبه تحتانی استخوان کاسه چشم تا زیر پره های بینی است هنگامی که فرد به روبرو نگاه میکند ، دو خطی که از گوشه داخلی قسمت تیره چشم ( corea ) به پایین عمود می شوند ، در نمای ایده آل از گوشه لب نیز رد می شوند در نمای نیمرخ ، خطی که از محل اتصال بینی و لب بالا به زمین عمود میشود ، باید تماس مختصر با لب بالا برقرار کند . لب پایین 2 میلیمتر عقب تر و چانه 4 میلیمتر عقب تر از خط مذکور قرارمیگیرنددر نمای نیمرخ فاصله گردن تا چانه ( chin – neckline ) 50 میلیمتر است . نمای صورت در قسمت خارجی بینی ، پایین تر از چشم ها ( paranasal ) نباید فرو رفته باشد . وجود فرورفتگی ، نشانه رشد کمتر استخوان در این ناحیه است . در صورت همراه بودن این اختلال با کمبود رد فک بالا ، نیاز به جراحی فک می باشد در صورت عدم همراهی با مشکل فک ، این فرورفتگی توسط پروتز یا پیوند استخوان قابل اصلاح است . در صورت وجود مشکل در رابطه و رشد فک ها انجام جراحی فک قبل از جراحی زیبایی توصیه میشود .جراحی فک بالا باعث پهن شدن بینی می شود . بنابراین انجام عمل رینوپلاستی قبل از جراحی فک بالا منطقی نیست . یکی از نیازهای صورت، وجود تقارن است . در اکثر افراد تقارن به صورت صد در صد دیده نمیشود . هدف درمان عدم تقارن هایی است که مورد توجه قرار میگیرند . شایان ذکر است ، چشم انسان در نواحی مختلف صورت به عدم تقارن های بیشتر از دو میلیمتر توجه میکند و این موضوع هنگام اصلاح عدم تقارن مورد توجه قرار میگیرد

بینی عضوی از صورت است که در درجه اول با هدف انجام تنفس و حس بویایی به وجود آمده است . پس از نقش عملکردی ، با توحه به قرارگیری آن در میانه صورت , طبیعتا نقش زیادی در جذابیت و زیبایی صورت ایفا میکند .بینی زمانی زیباست که بتواند سایر اعضای صورت را زیبا نشان دهد ، پس نباید به این عضو به صورت مستقل نگاه بشود . زمانی ممکن است بینی فرد به صورت مستقل زیبا باشد ، ولی هنگامی که در کنار سایر اعضای صورت قرار میگیرد ، نه تنها فرد حس خوشایندی نسبت به چهره خود ندارد ، بلکه احساس میکند جذابیت او نسبت به قبل از جراحی کاهش یافته است .اصول زیبایی صورت و از جمله بینی ، بر اساس اصول علمی و تعریف شده ای استوار است . این اصول ، گرچه در نژاد آفریقایی و نژاد زرد متفاوت است ، ولی در مورد نژاد ایرانی ، قواعد مربوط به نژاد سفید پوست حکمفرماست .نمای قابل انتظار از جهت بیماران نسبت به گذشته بسیار تغییر کرده است . به عنوان مثال در دهه 1960 جراح بینی بیمار را با قوس زیاد و به نمای سرسره ای جراحی می کرد و بیماران هم غیر از این انتظار نداشتند ، ولی امروزه انتظارات ایده آل گرایانه تر شده است .اصول زیبایی بر اساس نسبت ها و روابطی استوار است که در نمای یک صورت ایده آل و بی نقص دیده می شود . هدف از جراحی زیبایی نزدیک تر کردن روابط و نمای صورت به نسبت ها و روابط طلایی است .این موضوع در دو قسمت مورد بحث قرار میگیرد . در قسمت اول در مورد اصول زیبایی و تناسب در صورت و در قسمت دوم در مورد اصول زیبایی بینی صحبت میشود .

گوشتی بودن بینی یکی از عوامل تاثیر گذار در نتیجه عمل رینوپلاستی است . زمانی که بینی با پوست ضخیم و غضروفهای نازک همراه باشد گوشتی تقسیم بندی می شود .در این شرایط جراحی بسیار تکنیکی بوده و در عین حال نتایج در حد موارد غیر گوشتی نخواهد بود . اینکه بینی گوشتی را می شود عمل کرد یا نه بستگی به انتظار بیمار از جراحی دارد .

اگر بیمار تقاضای بهتر شدن نما و نزدیک شدن به معیارهای ایده آل را داشته باشد به نتایج رضایت بخشی خواهد رسید . ولی اگر فردی با وجود ساختار گوشتی نتیجه ای کاملا ایده ال طلب می کند ، انجام جراحی به آن فرد توصیه نمیشود . در جراحی بینی های گوشتی جهت کاهش حجم نسبت به انواع غیرگوشتی محدودیت وجود دارد .

ـ تفاوت ساختار بینی گوشتی و غیرگوشتی در چیست ؟
ساختمان بینی به طور کلی از سه قسمت تشکیل شده است . قسمت اول اسکلت غضروفی و استخوانی که در بالا استخوان و در پایین غضروفی است . دوم پوست بینی است که همراه با لایه عضلات ، روی اسکلت مذکور را میپوشاند . تفاوت اصلی بینی های گوشتی در ضخیم بودن پوست بخصوص در ناحیه نوک بینی و پره هاست . در عین حال ساختمان غضروفی نازک و ضعیف است .

ـ در جراحی رینوپلاستی چه اقدامی انجام می شود ؟
عمده اقدامات در جراحی رینوپلاستی ایجاد تغییرات در اسکلت غضروفی ، استخوانی است . تنها قسمتی از پوست که برداشته میشود مربوط به پره های بینی است . انتظار جراح تبعیت پوست از ساختمان فرم داده شده زیر آن و در نتیجه ایجاد نمایی مطلوب است . طبیعی است هر چه پوست دارای انعطاف و قابلیت تطابق بهتری باشد ، نتایج بهتر و هر چه پوست ضخیم تر باشد و فرم خود را حفظ نماید ، نتایج ضعیف تر خواهد بود . بعبارت دیگر هر چه اشکالات به اسکلت استخوانی ، غضروفی مربوط باشد نتایج بهتر و هر چه به اشکالات پوستی مربوط باشد نتایج ضعیف تر خواهد بود .

ـ آیا امکان اصلاح غضروف ضعیف و پوست ضخیم وجود دارد ؟
در مورد غضروف ضعیف خوشبختانه تکنیکهای موثر و با ارزشی وجود دارد . از غضروفهایی که در طول عمل از جمله نواحیی از تیغه بینی برداشته میشود ، جهت تقویت نواحی دیگر استفاده میشود . جهت نازک کردن پوست اقداماتی هم در حین جراحی و هم پس از آن انجام میشود . هنگام جراحی پوست از طریق برداشت لایه های زیرین در حدی که به خونرسانی آسیب وارد نشود نازک شده ، پس از جراحی مصرف داروهای ضد التهاب بصورت خوراکی و تزریقی توصیه میشود . با همه این اوصاف بینی هرگز به حالت غیر گوشتی تبدیل نخواهد شد .

ـ آیا زمان بهبودی در بینی گوشتی متفاوت است ؟
پس از جراحی طی مدت زمانی طولانی تورم بینی برطرف شده و نمایی نهایی پدیدار می شود . این زمان در مورد بینی های گوشتی بسیار طولانی تر بوده و تا حد 18 ماه و در بعضی موارد 24 ماه طول میکشد .

ـ از بین بینی های گوشتی کدام موارد ضعیف ترین نتایج را خواهد داشت ؟
قطعا هرچه پوست ضخیم تر باشد به همان نسبت نتیجه جراحی افت خواهد کرد . بدترین حالت زمانی است که ضخامت پره های بینی زیاد باشد متاسفانه تکنیک خوبی برای کاهش ضخامت پره ها وجود ندارد . زمانی که ضخامت پره ها زیاد باشد طبیعتا جراح در کاهش عرض بینی در ناحیه پره ها محدود میشود .

ترومای فک و صورت ممکن است به شکل پیچیده ای بروز نماید و در درمان آن رشته های تخصصی مختلف درگیر شوند . در عین حال بیمار را با مشکلات طولانی مدت روحی و روانی و بهم ریختگی نمای ظاهری همراه نماید . عوامل مختلفی مانند تصادفات ، سقوط از ارتفاع و فعالیت های ورزشی در بروز این شکستگی ها نقش دارند . این عوامل علاوه بر شکستگی باعث آسیب به بافت نرم نیز می شوند .

آسیب های فک و صورت در بسیاری موارد با آسیب نواحی سر و مهره های گردن همراه هستند . بنابراین درمانگر موظف است علاوه بر ناحیه صورت بقیه نواحی را نیز مورد توجه قرار دهد .هنگام معاینه مکانیسم و فرم آسیب وارده ، تغییرات در هوشیاری ، اختلالات بینایی ، شنوایی ، خروج خون یا مایع مغزی نخاعی از نواحی گوش و بینی ، هر گونه بی حسی و در عین حال توانایی انجام حرکات صورت مورد توجه قرار می گیرد .

در معاینه بالینی به مواردی از قبیل تقارن صورت ، عدم تغییر در نمای صورت ، توجه به تورم ، تغییر رنگ ، پارگی ها ، ورود اجسام خارجی به بافت و از دست رفتن قسمتی از بافت مورد اهمیت است .تمام استخوان های صورت توسط لمس مورد ارزیابی قرار می گیرند .

همچنین تک تک اعضا در ناحیه سر و گردن از قبیل چشم ها ، بینی ، گوش ، دندان ها ، فک پایین ، فک بالا ، زبان و اعصاب حسی و حرکتی ناحیه ارزیابی می شوند و در صورت نیاز به متخصصین سایر رشته ها از قبیل جراحی اعصاب ، چشم پزشک ، گوش ، حلق و بینی و در خواست مشاوره انجام می گیرد .جهت بررسی دقیق تر از کلیشه های رادیوگرافی و سی تی اسکن ( CT Scan ) استفاده می شود .

استخوان هایی که در ناحیه صورت دچار شکستگی می شوند شامل

1

• . استخوان بینی که بالاترین شیوع را در شکستگی دارد .
  2
• . استخوان فرونتال که همان شکستگی استخوان ناحیه پیشانی است .
  3
• . استخوان کاسه چشم که خد از کنار هم قرارگیری چندین استخوان از اطراف تشکیل شده است و شکستگی آن معمولاً با شکستگی استخوان های گونه ، فک بالا ، بینی و … همراه است .
  4
• . شکستگی فک بالا : بسته به شدت شکستگی به سه فرم I II III Lefort ایجاد می شود .
  5
• . شکستگی فک پایین که ممکن است در یک یا چند ناحیه دچار شکستگی شود .
  6
• . نازواربیتال اتموئید که در اثر آسیب به استخوان دیواره های داخلی چشم ، بینی و نواحی بالاتر ایجاد می شود .
  7
• . Pan facial fracturel: شامل شکستگی های متعدد در نواحی مختلف صورت از نواحی ذکر شده است .

عوارض شکستگی استخوان های صورت :
شامل عوارض حاد که بلافاصله تا مدت کوتاهی پس از شکستگی رخ می دهد از قبیل اختلال و انسداد تنفسی ، خونریزی ، عفونت و مرگ در موارد شدید تا عوارض دیر هنگام مانند آسیب به اعصاب صورت ، بهم ریختگی زیبایی و عملکردی و عوارض روحی ، روانی و … است بهترین اقدام پیشگیری از بروز چنین حوادثی است .