تأثیر غذاها بر سلامت دهان و دندان
سلامت دهان و دندان | اگر می خواهید از پوسیدگی دندان پیشگیری کنید، باید بدانید که تعداد دفعات خوردن نیز به اندازه چیزی که می خورید اهمیت دارد. خوردن شیرینی همراه شام، کمتر از خودن شیرینی به عنوان عصرانه به دندان های شما آسیب می زند. البته تغذیه نادرست و نا کافی نیز می تواند در طولانی مدت سلامت دهان و دندان شما را به مخاطره اندازد. آموزش اینکه غذاها چگونه سلامت دندان و لثه های شما را تحت تأثیر قرار می دهد اولین گام به سوی تغذیه سالم برای حفظ بهداشت دهان است. در این بخش به تاثیر مواد غذایی بر روی سلامت دهان و دندان می پردازیم ، همراه ما باشید :
همراه ما باشید با مطالب خواندنی و آموزنده دکتر بهنام خرمی جراح بینی اصفهان – جراح فک اصفهان :
- بینی ایده آل چه خصوصیاتی دارد ؟
- روند بهبودی و مراقبت بعد از عمل کاشت ایمپلنت دندان و جراحی لثه
- ویژگی های مدل بینی طبیعی دخترانه
- هزینه عمل بینی 1402
- بهترین جراح بینی اصفهان دکتر بهنام خرمی
- جراحی پیوند استخوان دندان
- کوچک کردن پره بینی در جراحی
- دکتر بهنام خرمی بهترین جراح فک اصفهان
- چارچوب انجام فعالیت ورزشی بعد از رینوپلاستی
تأثیرات فوری غذا
به محض شروع خوردن برخی غذاها، تغییراتی در دهان ایجاد می شود. باکتری های موجود در دهان باعث می شوند که پلاک های دندانی حالت اسیدی بیشتری پیدا کنند و این اسید شروع به تخریب دندان می نماید و باعث پوسیدگی دندان می شود. تمام غذاهایی که دارای کربوهیدرات هستند در نهایت کربوهیدرات هایشان به قندهای ساده همچون گلوکز، فروکتوز، مالتوز و لاکتوز تبدیل می شوند. برخی غذاها که کربوهیدرات های قابل تخمیر دارند در همان دهان شکسته می شوند در حالی که کربوهیدرات برخی غذاها در بقیه قسمت های دستگاه گوارش شکسته می شود.
بعضی باکتری هایی که روی دندان ها هستند از این قندها استفاده کرده و اسید تولید می کنند. این اسیدها مواد معدنی مینای دندان را حل می کنند. البته دندان ها طی فرآیندی مواد معدنی را دوباره بازسازی می کنند. بزاق دهان فلوراید و برخی غذاها به این فرآیند کمک می کنند. فساد دندان زمانی آغاز می شود که سرعت از دست رفتن مواد معدنی بیش از به دست آمدنشان باشد. هر قدر غذا به مدت طولانی تری در مجاورت باکتری ها روی دندان باقی بماند، اسید بیشتری تولید خواهد شد. بنابراین کربوهیدرات های چسبنده آسیب بیشتری به دندان می رساند. غذاهایی هم که در شیارهای دندانی جمع می شوند باعث پوسیدگی دندان می گردند مانند سوهان – گز- چیپس و….
چیپس یکی از بدترین این مواد است. فقط کافی است یک مشت چیپس بخورید و بعد ببینید چقدر تلاش لازم است تا تمام آنچه را که بین دندان ها و روی شیارها و شکاف ها ی دندان ها باقی مانده است تمیز کنید. دندان های کرسی که شیارهای بیشتری دارند، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار دارند.
کسانی که در طول روز نوشابه یا قهوه شیرین را جرعه جرعه می نوشند و یا شیرینی های کوچک و اسنک های حاوی کربوهیدرات زیاد مصرف می کنند، تقریبا به طور دائم یک منبع قندی در اختیار باکتریها قرار می دهند. مطالعات نشان داده اند کسانی که بین وعده های غذایی، میان وعده های شیرین مصرف میکنند، بیشتر از کسانی که همان مقدار شیرینی همراه با غذای خود می خورند، در معرض پوسیدگی دندان قرار دارند.
البته غذاهایی هم وجود دارند که دندان ها را در مقابل پوسیدگی حفظ می کنند، زیرا ترشح بزاق را افزایش می دهند و اسید ها را خنثی می کنند و باعث میشوند که مینا کمتر مواد معدنی خود را از دست بدهد. برای مثال: پنیر کهنه اگر بلافاصله پس از غذا خورده شود اثر اسید را خنثی می کند. یکی دیگر از دلایلی که باعث می شود کسانی که میان وعده های شیرین می خورند، بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار گیرند این است که آنان غذاهایی مصرف نمی کنند که اثر قند را تعدیل نماید. جویدن آدامس های بدون شکر می تواند به حفاظت دندان در برابر پوسیدگی کمک نماید.
سلامت دندان ها نیز مانند سایر اعضای بدن ارتباط با تغذیه شما دارد. در واقع دهان شما نسبت به تغذیه نا کافی بسیار حساس است و این مسئله منجر به از دست رفتن زود هنگام دندان ها، مشکلات لثه و بوی بد دهان می شود. بسیاری از مشکلات تغذیه ای دهان شما را بسیار زودتر از سایر اعضای بدن تحت تأثیر قرار می دهند زیرا سلولهای تشکیل دهنده لایه داخلی دهان که مخاط نام دارد به طور مداوم در حال از بین رفتن و باز سازی می باشند.
برای حفظ سلامت دهان و دندان چه بخوریم ؟
با رعایت توصیه های ساده زیر می توانید به سلامت دندان های خود کمک کنید. به طور کلی در هرم غذایی خود باید غلات کافی، حداقل دو نیم واحد سبزیجات، دو واحدمیوه، حداقل سه لیوان شیر، ماست و پنیر حاوی کلسیم و پروتئین هایی مانند: گوشت، حبوبات، تخم مرغ و مغزها را قرار دهید و در مصرف چربی ها و شیرینی ها امساک نمایید.
- هر روز به جای برنج و نان سفید از غلات کامل مانند برنج قهوه ای،جوی دو سر و نان تیره استفاده کنید.
- سبزیجات سبز تیره یا نارنجی رنگ بیشتر مصرف نمایید.
- میوه های گوناگونی بخورید.
- از رژیم پر غلات، میوه جات و سبزیجات پیروی کنید.
- برای تأمین بخشی از پروتئین روزانه خود ماهی، حبوبات، مغزها و دانه ها را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
- غذاهای کم نمک مصرف کنید.
- وزن خود را در حد متعادل حفظ کنید و فعالیت بدنی کافی داشته باشید.
برای پیشگیری از پوسیدگی دندان نکات زیر را رعایت فرمایید:
1- مصرف اسنک ها (میان وعده ها) را به حداقل برسانید تا زمانی را که دندان هایتان در معرض تماس اسید قرار می گیرند کاهش دهید. اگر اهل میان وعده هستید، غذاهایی را انتخاب کنید که کربوهیدرات های قابل تخمیر نداشته باشند.
بهترین انتخاب ها: پنیر، مرغ یا گوشت های دیگر، مغزها یا شیر است. این غذاها ضمناً می توانند با تأمین کلسیم و فسفر به بازسازی مواد معدنی دندان کمک کرده و محافظی برای مینای دندان ایجاد نمایند.
انتخاب متوسط: میوه های سخت مانند سیب، گلابی و سبزیجات هستند. گرچه میوه ها حاوی قند طبیعی هستند ولی مقدار زیادی نیز آب دارند که قند میوه را رقیق کرده و ترشح بزاق را تحریک می نمایند. بزاق نیز به علت دارا بودن مواد ضد باکتری از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می نمایند. سبزیجات به اندازه ای کربو هیدرات ندارند که خطرناک باشند.
بدترین انتخاب‌ها: شکلات، شیرینی، کیک، چیپس و پفک، نان، مافین(کلوچه)، سیب زمینی سرخ کرده، چوب شور، موز، کشمش و دیگر میوه های خشک هستند. این غذاها منبع قندی لازم برای تولید اسید را در اختیار باکتری ها قرار می دهند. اگر این خوراک ها به سطح دندان بچسبند یا بین دندان ها گیر کنند خطرناک تر خواهند بود.
2- مصرف نوشابه حتی بدون قند یا هر نوشیدنی حاوی شکر مانند قهوه یا چای شیرین و لیموناد را کاهش دهید. آب میوه ها حاوی قند طبیعی هستند و می توانند موجب پوسیدگی شوند. اگر چنین نوشابه هایی مصرف می کنید، آن ها را جرعه جرعه به مدت طولانی استفاده نکنید. اگر یک بطری نوشابه را همراه غذا بنوشید و تمام کنید بهتر از این است که تا دو ساعت آن را جرعه جرعه مصرف کنید.
انتخاب های بهتر، چای بدون قند، شیر و آب، به خصوص آب حاوی فلوراید انتخاب های خوبی هستند. چای هم دارای فلوراید است و می تواند مینای دندان دار تقویت نماید و پوسیدگی دندان را به تأخیر اندازد. البته مصرف چای غلیظ نیز قابل توصیه نیست. آب نیز موجب شسته شدن بقایای غذا و رقیق شدن اسید دهان می گردد.
3- از مکیدن آب نبات سخت، حتی اگر بسیار کوچک باشند اجتناب نمایید. زیر آب نبات ها قند زیادی برای افزایش اسید تولید شده توسط باکتری ها دارند. اگر می خواهید طعم دهان خود را تغییر دهید از آدامس های بدون قند استفاده کنید.
4- خوراکی های ترش و اسیدی به تحلیل مواد معدنی مینای دندان کمک می کنند.
5- پس از خوردن غذا، دندان های خود را مسواک برنید تا پلاک های باکتریایی را از سطح دندان های خود پاک کنید. حداقل روزانه دو بار مسواک بزنید.
6- جویدن آدامس های بدون قند که حاوی زایلیتول هستند به کاهش خطر پوسیدگی دندان کمک می کنند، زیرا به تنها موادی را که به دندان ها چسبیده اند جدا می کنند بلکه ترشح بزاق را نیز افزایش می دهند.